Ostatniego dnia 1776 roku na Pogórzu Karpackim przychodz¿ na ¿wiat dwie dziewczynki. Leontyna rodzi si¿ w dostatnim szlacheckim dworze, a Marysia w ubogiej ch¿opskiej zagrodzie. S¿ mlecznymi siostrami. M¿¿ mamki jest ekonomem na dworze podczaszego.
Pomimo ró¿nic pochodzenia splot wydarze¿ po¿¿czy panny ze sob¿. Starszy brat Leontyny, dziedzic maj¿tku, wyrusza w kilkuletni¿ podró¿ za granic¿. Po powrocie do Paw¿ówki zakochuje si¿ z wzajemno¿ci¿ w córce zarz¿dcy, natomiast podczaszanka oddaje serce ubogiemu guwernerowi. Jednak z¿o¿liwy los rozdziela m¿odych. Jak mawia jeden z bohaterów powie¿ci: ¿synogarlica nie dla wróbla, a magnackie córki nie dla drobnego szlachcica”.
Codzienne ¿ycie osiemnastowiecznej szlachty i ch¿opów pa¿szczy¿nianych przeplata si¿ z bolesn¿ histori¿ Polski. Maj¿tek odwiedza Tadeusz Ko¿ciuszko. Zbli¿a si¿ rok 1792.
W przygotowaniu cz¿¿¿ druga ¿Szlacheckie gniazdo. Ogie¿ buntu”.
