Het "Journael ofte gedenckwaerdige beschrijvinghe" is een scheepsjournaal opgetekend door de Hoornse schipper Willem Ysbrantsz Bontekoe, over zijn belevenissen in dienst van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1646, en geeft een indrukwekkend beeld van de scheepvaart in die tijd.Het journaal beschrijft Bontekoe's reis van Texel naar Java in 1618, zijn reizen tussen de Indonesische eilanden en naar China in de daaropvolgende jaren, en uiteindelijk, in 1625, zijn terugreis naar Nederland. Die reizen worden gemarkeerd door vele avonturen en gevaren, onder andere het vergaan van Bontekoe's schip door een explosie, waarbij de schipbreukelingen bijna 2 weken in 2 kleine bootjes op open zee doorbrengen, schermutselingen met Chinezen als de VOC exclusieve handelsbetrekkingen met China probeert af te dwingen, en een verwoestende orkaan.
Het populaire jeugdboek "De scheepsjongens van Bontekoe" (1924), van Johan Fabricius (1899-1981), dat in 2007 verfilmd is, is geinspireerd door het eerste deel van dit scheepsjournaal.
