Պատկանյան Ռափայել Գաբրիելի, Գամառ Քաթիպա (8.11.1830, Նոր Նախիջևան - 26.8.1892, Նոր Նախիջևան), բանաստեղծ, արձակագիր, հասարակական գործիչ: Գ. Պատկանյանի որդին:
Սկզբնական կրթությունն ստացել է հոր դպրոցում, 1843-49-ին սովորել է Լազարյան ճեմարանում: 1850-ին մեկնել է Թիֆլիս:
Առաջին ստեղծագործությունները՝ Պանդուխտ հայ ի Փարեզ, Զարմայր Նահապետի մահը (պոեմներ), Առավոտյան երգ շինականաց, Երեկոյան երգ շինականաց (բանաստեղծություններ), լույս են տեսել 1850-51-ին Արարատ շաբաթաթերթում: Առաջին պոեմում Պ. հայ պետականության վերջին ներկայացուցիչ Լևոն IV-ի կերպարը նույնացրել է հայրենիք, ազգ, ազգային ինքնագիտակցություն գաղափարների հետ, առաջ քաշել հայրենիքի անկախության, Հայաստանը օտար լծից ազատագրելու խնդիրները: Երկրորդ պոեմը, որ անտիկ շրջանի պատմությունից վերցված դրվագ է, դարձյալ վերածվում է հայրենիքը գովերգող պատգամի:
Նա հայ քաղաքացիական պոեզիայի հիմնադիրներից մեկն է:
